Czym jest snycerstwo?
Stolarskie rzemiosło skupia się nie tylko na praktycznych walorach produkowanych przedmiotów, ale również na ich względach estetycznych. Świetnym potwierdzeniem tych słów może być snycerstwo, które od wieków stanowi jedną z najważniejszych gałęzi stolarstwa. I nie chodzi tu o sztukę opanowania maszyn stolarskich. Snycerstwo można rozumieć zarówno jako gatunek rzeźby, jak i rodzaj rzemiosła artystycznego. Czym zatem jest snycerstwo?
fot. Abaconda
W dużym skrócie, snycerstwo nie jest zwykłym obrabianiem drewna, a sztuką rzeźbienia w drewnie. Swoją nazwę snycerstwo bierze z języka niemieckiego, w którym wyraz Schnizter oznacza nóż wykorzystywany do rzeźbienia albo też samą osobę rzeźbiarza. Aby uzyskać pożądane wzory na powierzchni meblowych płyt wykorzystuje się rozmaite techniki. Efekty uzyskane za pomocą poszczególnych technik znacznie różnią się od siebie i wprawne oko natychmiast zauważy, która z nich została wykorzystana do stworzenia danego obrazu.
Ryt swobodny
Snycerzy – bo takim właśnie mianem określa się rzemieślników zajmujących się tą sztuką – wyróżniają przede wszystkim dwie podstawowe techniki. Pierwsza z nich to ryt swobodny. Za jego pomocą można uzyskać najbardziej, w miarę możliwości, jakie daje nam drewno, realistyczne obrazy, przedstawiające na przykład postaci ludzkie bądź zwierzęta, a polega on na płytkim nacinaniu drewna na niewielkich odcinkach i przypomina nieco tradycyjny rysunek, z tym, że kartkę papieru zastępuje powierzchnia drewna, a ołówek – specjalny przyrząd do rzeźbienia w drewnie.
fot. epSos.de
Ryt cyrklowy
Drugą zaś z podstawowych technik snycerskich jest z kolei ryt cyrklowy, który świetnie sprawdza się przy tworzeniu wzorów geometrycznych bądź roślinnych. Jak nietrudno się domyśleć, ryt cyrklowy polega na wykonywaniu głębokich i stosunkowo długich nacięć, biegnących wzdłuż okręgu bądź owalu.
Inne metody wykorzystywane w snycerstwie
Oprócz tych dwóch najważniejszych technik snycerzy stosują również całą masę technik dodatkowych, dzięki którym łatwiej jest tworzony obraz wystylizować i nadać mu określony charakter. Warto wspomnieć w tym miejscu o takich metodach jak wypalanie, nakładanie bądź kołkowanie, a także technice wrąbkowej, stempelkowej, ażurowej czy wiórkowej.
fot. Bill Selak
Snycerstwo dawniej i dziś
Snycerstwo kwalifikowane jest najczęściej jako rodzaj artystycznego rzemiosła (podobnie jak intarsja), jednak nietrudno znaleźć realizacje, które śmiało można określić mianem czystej sztuki. Sztuka rzeźbienia w drewnie znana jest ludzkości od tysięcy lat. Już w starożytności powstawały przecież pierwsze drewniane rzeźby – jednak największy rozwój snycerstwo odnotowało w późnym średniowieczu, kiedy powszechnie tworzono drewniane figury świętych czy krucyfiksy.
Dziś zaś najczęściej stosuje się jako ozdobę mebli – utalentowany snycerz potrafi wykonać robiące naprawdę ogromne wrażenie meble do każdego pomieszczenia. Snycerstwo nie jest sztuką łatwą – chociaż można się go nauczyć, potrzebny do tego będzie duży talent i ogromne zdolności manualne. W naszym kraju sztuka ta szczególnie popularna była w średniowieczu, chociaż swój renesans przeżyła w XIX wieku, czego wynikiem było powstanie tak zwanego stylu zakopiańskiego. Najlepsze efekty przynosi rzeźbienie w takich gatunkach drewna jak olcha, osika, topola czy cis.